DÜN içlerinden bazıları Türkiye'nin en gözde üniversitelerinde rektörlük yapmış akademisyenlerle "bayramlaşırken" konu yurtdışından bilim insanlarının transferlerine geldi.
MIT, Stanford başta dünyanın sayılı üniversitelerde doktoralarını tamamlayan yüzlerce parlak Türk gencinin bulunduğunu ancak onları Türk üniversitelerine akademisyen olarak getiremediklerini anlattılar. Bunun en büyük nedeni olarak da "kadro ve maaş"ları gösterdiler.
İçlerinden biri "MIT'i birincilikle bitirmiş, Stanford'ta hocalık yapan genci üniversiteye getirmek istedik ama neredeyse kadrosunu alamıyorduk, aylarca uğraşmak zorunda kaldık" derken bir başkası da "yabancı profesöre 5 kat daha fazla maaş verilebileceğıi" düzenlemesini hatırlatarak, "Şu ana kadar Maliye Bakanlığı bu izni hiç vermedi. En fazla vergileri düştükten sonra yabancı profesör bizden yüzde 20 fazla maaş alabilir" diye konuştu.
Vakıf üniversitelerin bilim insanı transferi konusunda daha şanslı olduklarını söyleyen bir başkası ise "Maaşta bir sınırlama olmadığı için onlar devlet üniversitelerinin aksine yüksek ücret önerebiliyorlar" diye konuşuyor.
Ancak aynı akademisyenlerin bilim insanı transferlerinde yaşanan "kayırmalarla" ilgili anlattıklarını da aktarmadan geçemeyeceğim. "Geçmişte iyi niyetle yapılan transferleri gölgede bırakacak ve 5 maaş fazla ödeme yapılmasını sağlayacak uygulamayı sabote edecek çok gelişmeler de yaşandı. Başta komşu ülkelerden eş, dost, akrabalar gibi akademisyenler 'önemli bilim insanları' olarak getirilmek istendi ve getirildi. Bu isimlere de 5 kat maaş vermek için çalıştılar."
Bu tür girişimlerin önlenmesinin en kolay yolu da transferin hangi üniversiteden yapılacağına ve söz konusu bilim insanının yayınına bakmaktan geçer. Aksi halde "müthiş" bilim insanları bir bakarız birinin yakını çıkar. Tıpkı geçmiş örneklerde yaşandığı gibi....

28 ÜLKE İÇİNDE SONDAN 8.

Yıllardır akademisyenlerin maaşları tartışma konusu olur. En son Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Türkiye'deki akademisyenlerin maaşlarıyla ilgili yaptığı çalışmayı paylaşmak istiyorum. Akademisyenlerin maaş karşılaştırılması Türkiye'nin de içinde bulunduğu 28 ülke arasında yapıldı. İşte sonuçlar:
*Kıdemli öğretim üyelelerine ödenen ortalama maaş açısından Türkiye 28 ülke arasında sondan 8. sırada. Malezya, Arjantin, Brezilya ve Güney Afrikalı meslektaşlarından daha düşük maaş alıyorlar. Kıdemli öğretim üyelerine ödenen maaş açısından 9 bin 485 dolar ile Kanada en üst sırada 665 dolar ile Ermenistan en alt sırada.
*Türkiye'deki öğretim üyelerinden Brezilya'daki öğretim üyeleri yüzde 22 Arjantinli öğretim
üyeleri yüzde 46, Malezyalı öğretim üyeleri yüzde 78 daha fazla kazanıyor.
* Ekonomik gelişme düzeyi Türkiye'nin çok gerisinde olan bazı ülkelerle ise farklılık daha dramatik boyutlarda. Örneğin Türkiye'deki öğretim üyeleri, Güney Afrikalı meslektaşlarından 2.5 kat, Hindistanlı meslektaşlarından 2.3 kat daha düşük maaş alıyor.
* Giriş düzeyindeki maaşlar açısından Türkiye 17. sırada, Malezya, Arjantin ve Hindistan'ın gerisinde. Giriş pozisyonuna en yüksek maaşı ödeyen ülke 5 bin 733 dolar ile Kanada iken,
en düşük maaşı 259 dolar ile Çin ödüyor.
SETA'nın raporunun da gösterdiği gibi tablo böyle olunca transfer yapmak da zorlaşıyor.