Top
Prof. Dr. Kemal inat

Prof. Dr. Kemal inat

kinat@sakarya.edu.tr

07/08/2019

Fırat’ın doğusunda sorun nasıl çözülür?

Fırat’ın doğusundaki PYD/PKK varlığına ve Washington yönetiminin bu terör örgütüne açık desteğine Türkiye’nin gösterdiği haklı tepki nedeniyle Türk-Amerikan ilişkileri yeni bir sınavla karşı karşıya.
PKK gibi bir terör örgütüyle iş birliğini Suriye ve Orta Doğu politikalarının temeli hâline getiren Amerikan güvenlik bürokrasisi NATO müttefiki Türkiye ile ilişkileri ciddi bir açmaza sürükledi. Şimdi PKK/PYD’ye yaptıkları yatırımı heba etmek istemiyorlar ama bu konuda Ankara’dan gelen ve Washington’daki bazı kesimler tarafından da haklı bulunan talep ve baskılar karşısında ne yapacaklarını şaşırmış durumdalar.
Suriye’den çekilmek isteyen Başkan Trump, bu politikasına direnen söz konusu güvenlik bürokrasisinin en önemli baş ağrılarının başında geliyor. Obama’yı PKK/PYD ile iş birliğine dayanan Suriye/Türkiye politikalarına ikna etmişlerdi ancak görünen o ki Trump’ı bu konuda iknada zorlanıyorlar.
Suriye’den çekilme kararını ve 20 millik bir güvenli bölge niyetini Twitter mesajlarıyla açıkça ilan eden Trump Amerikan güvenlik bürokrasisini zorluyor. Ancak Trump’ın bu niyetlerine rağmen bugüne kadar her iki konuda da ayak diremeyi başardılar ve zamana yaydıkları görüşmelerle Türkiye’yi de oyalamaya çalışıyorlar.
Ancak PKK’nın Türkiye’ye yönelik saldırılarını artırdığı ve bu örgüte yönelik operasyonların gerek yurt içinde gerekse Irak topraklarında yoğunlaştırıldığı bir dönemde Ankara artık ABD’nin bu konudaki “düşmanca” tutumuna bir son vermesini istiyor. Müttefiklik hukukuna uygun davranmasını ve terör örgütüyle kurduğu ortaklığı sonlandırmasını bekliyor.
Bu konuda Washington’daki karar vericileri harekete geçirmek ve doğru adımları atmasını sağlamak için Türkiye artık Fırat’ın doğusunda kendi güvenliği için gerekli olanı yapmaya kararlı olduğunu gösteriyor. Bölgeye Türkiye’nin askerî  operasyonu bu yüzden gündeme geliyor.
Türkiye için Fırat’ın doğusuna ilişkin mesele bir terör sorunudur. Bu sorunun çözümü için aşağıdaki alternatifler söz konusudur:
1. Sorunun çözülmesinin en ideal yolu PKK’nın bütün uzantılarıyla birlikte silah bırakıp Türkiye’ye karşı yürüttüğü terörist faaliyetlere son vermesidir. Böyle bir adım bu örgütün Suriye kolu PYD/YPG’yi de kapsayacağı için Türkiye açısından sorunun terör boyutu çözülmüş olacak, geriye Suriyeli mültecilerin söz konusu bölgelere geri dönüşü meselesi kalacaktır.
Ancak bugüne kadar yaşanan tecrübeler gösterdi ki, PKK’nın silah bırakıp terörist faaliyetlerine son vermesi sadece bu örgütün lider kadrosunun alacağı bir karar değildir. Bu örgüte bugüne kadar yatırım yapmış aktörlerin onu Türkiye ve diğer bölge ülkelerine karşı politikalarında bir araç olarak kullanma niyeti devam ettiği sürece PKK’nın böyle bir yola girmesi çok zor görünüyor.
2. Bu durumda Fırat’ın doğusuna ilişkin terör sorununun Türkiye açısından sona erebilmesi için ikinci ideal yol PYD/YPG’nin Ankara’yı ikna edecek şekilde PKK ile bağlarını koparması olabilir. Bu, örgütün Fırat’ın doğusunda ABD desteğiyle ele geçirdiği bölgelerdeki sözde yönetim binalarına astığı Öcalan fotoğraf ve afişlerinin kaldırılmasından başlayıp söz konusu bölgelerde PKK’nın bütün izlerinin ortadan kaldırılmasına kadar uzanması gereken zorlu bir yola işaret ediyor.
Ancak yine bugüne kadar yaşanan tecrübe ve PYD ile PKK’nın çok sıkı iç içe geçmişliği gösteriyor ki, PYD/YPG’nin PKK’dan ayrışması çok zor. Aynı şekilde PKK’ya uzun zamandır yatırım yapan aktörler örgütün Suriye kolu olarak tahkim ettikleri PYD/YPG’nin ondan kopmasına sıcak bakmayacaktır. Göstermelik bir PKK/PYD ayrışmasına ise Türkiye’nin razı olması mümkün değildir.
3. PKK’nın silah bırakması ve PYD/YPG’nin ondan ayrışması seçenekleri gerçekleşmeyecekse, ABD’nin bu örgüte verdiği desteği sonlandırması ve müttefiklik hukukunun gereği olarak Türkiye’ye teröre karşı mücadelesinde destek olması Ankara açısından Fırat’ın doğusundaki terör sorununun çözülmesi için üçüncü opsiyondur.
Washington’un böyle bir yola girebilmesi için “terör örgütlerini müttefiklerine karşı bir araç olarak kullanmayı alışkanlık edinen” güvenlik bürokrasisiyle yüzleşmesi ve hesaplaşması gerekiyor. Yine tecrübeler gösteriyor ki, ABD’nin bu hesaplaşmayı yapması kolay değildir.
4. Eğer yukarıdaki üç seçenekten herhangi biri gerçekleşmeyecekse, Türkiye’nin Fırat’ın doğusundaki terör sorununu çözmek için kendi gücü ve imkânlarıyla hareket edip sınırının ötesindeki terör örgütüne karşı askerî operasyon yapmaktan başka seçeneği kalmıyor.
Yazıyı Paylaş

Google +

Whatsapp