Şöyle anlatayım; ülke ekonomisi kutu kola gibi… İçine faiz ve doları atmışsın, çalkaladıkça çalkalıyorsun. Döviz ve faizi aynı anda baskılıyorsun. Açtığın anda patlayacak bunu biliyorsun… Niye yapıyorsun?
Dolar Bey, Amerika ile yaşadığımız rahip krizinde gördüğü seviyelere geri geldi. Bakan Bey; “Dolar yükselse de bir satsak da bir kâr etsek diyorlar… Çok beklersiniz!” demişti. Derviş muradına erdi.
★★★
Hani ekonomi çok iyiydi? Gerçeği mi öğrenmek istiyorsun? Ülke kötü yönetiliyor! Yılların birikimi… Boru değil; dolar 7'yi geçti. Gözünü 7.30'a dikti!
Tabii bunu böyle söylememek lazım… “Türk Lirası negatif ayrıştı” deyiver kimse anlamasın… Kafalar karışsın.
Ya “Dolar tepetaklak yükseldi” desek? Ya da; “Artık dolarınızla daha fazla TL alabilirsiniz” müjdesi versek? En güzeli; “Dolar artmadı, TL'nin gramajı azaldı!”
★★★
İşin fena tarafı sadece dolar yükselmedi, Türk Lirası bütün paralara karşı alçaldı! Başkanlık gelince ekonomi şahlanacaktı. Yere çakıldı.
Merkez Bankası gözüne fener tutulmuş tavşan gibi olanı biteni sadece izledi. Başkan'ın oraya nasıl getirildiği belli… Saray istedi, önceki başkan kovuldu kendisi koltuğa oturtuldu. Ona verdiler yönetimi… Ne yapacaktı ki? Kapasitesi belli!
★★★
Ekonomik krizler gelir geçer. Bu ülke çok ekonomik krizler atlattı. Bugün yaşadığımız bir ekonomik krizden fazlası…
İçerisinde kötü dış politika, adalet eksikliği, hukukun yetersizliği, özgürlüklerin kaybedilmesi, buram buram kötü yönetim barındırıyor.
★★★
Peki, lira neden değer kaybediyor? Kaybetmemesi için bana sebep saysanıza… Plan yok! Program yok! Politika yok! Güven yok! Beklenti yok! Umut yok!
Ülkeye yabancı yatırımcı niye gelsin? Gelmiyor nitekim… Vatandaş niye Türk Lirası'na güvensin? Güvenmiyor nitekim…
Bizim gibi ülkelerin en büyük sermayesi para değil, güvendir. Biz onu paramızla birlikte çoktan kaybettik! Acaba kim yaptı? Eleştirecek zamanı geçtik. Seyreyle enkazı!
★★★
Türkiye'nin uyguladığı yönetim tarzı ile ekonominin bu süreçten hasar almadan çıkması pek mümkün görünmüyor. Siyasal İslam stratejileri ile yol burada bitiyor!
Bu kafayla devam edin. İstanbul'a kanal açın, yandaşa ihale verin. Milyarlarca lira daha basıp parasal genişlemeyi destekleyin.
Bakın bakalım sonunda ne olacak? Tabii ki hep yükselmeyecek, elbet bir yerde duracak. Zira artış durduğunda bakalım kimler ayakta kalacak?
“Dolar 7 lira olacakmış çok beklersin!”Ağustos ayı geldi Rahip Brunson'u anma törenleri başladı… Dolar, Türk Lirası karşısında 7 liranın üzerine çıkıp selfie çektirince kriz algısı iyice gündemde… Kim demişti “Dolar 7 lira olacakmış, çok beklersin!” diye?
Oysa dolar dünyada yükselmiyor hatta düşük seyrediyor. Bizde durum biraz farklı gelişti… Yaklaşık 45 gün kadar 6.85 seviyesinde sabit tutulmasının ardından bayrama 6.95'lerden girdik.
Piyasalar açıldı dolar kendini 7 liranın üzerine fırlattı… İşte tam orada bir fırtına patladı…
★★★
Tabloya şöyle bir bakalım, dolar neden yükseliyor sorusunun cevabını arayalım.
Türkiye'nin 12 ay içerisinde borç ödemelerinde kullanılmak üzere 165 milyar dolara ihtiyacı var. Bunun büyük bir kısmını buluruz. Ödemesek de öteleriz.
Zira yabancılarda “Türkiye'nin iflas riski var” algısı o kadar üst düzeyde ki, dolar bazında çok yüksek faiz istiyorlar. Parası olan bu faizi almaz borcunu hemen kapar.
Haliyle kredisini kapamaya niyetlenenler parasını dövize çevirmek isteyecekler. Akabinde yurtdışına yollayacaklar. Net olarak ülkeden döviz çıkışı yaşanacak. Yok ki ne çıkacak?
★★★
Normal şartlarda dalgalı kur rejiminde, böyle durumlarda kur yükselerek amortisör gibi bu baskıyı emer…
Herkes biliyor ki krizin barometresi dolar kuru… Türkiye'de kriz algısı döviz kuruyla paralel… Sadece krizi gizlemek için 2019 başından beri 100 milyar dolardan fazla dövizi, artışı durdurmak için satarak heba ettiler.
★★★
Diğer yandan kamu bankaları “açık pozisyon” taşıyorlar. Bunun anlamı döviz satıp, borçlanmışlar. Eğer kanun değişmezse kısa süre içerisinde 10 milyar dolar bulup yerine koymalılar.
Peki, nereden bulacaklar? Açıklarını nasıl kapatacaklar? Bir yolla bir yerden satın alacaklar.
Merkez Bankası'nın döviz rezervleri eksi 27 milyar dolar… Merkez Bankası'ndan alırlarsa eksi rezervi iyice patlatacaklar… Piyasadan almaya kalksalar dolar iyice fırlar!
Sahi kim ceza kesecek kamu bankalarına? Muhtemelen görmezden gelirler.
★★★
İşin fena tarafı kamu bankalarının açık pozisyon taşımasıyla kaba bir hesapla her 1 kuruşluk artışta 100 milyon lira zarar yazılıyor bilançoya…
Dolar 45 gün 6.85'de kaldıktan sonra yaklaşık 30 kuruş artıp 7.15'e geldiğinde 3 kamu bankasının sadece kurdan yazdığı zarar 3 milyar lira…
★★★
Piyasaya 400 milyar liradan fazla para basılıp püskürtülmüş. Büyük çoğunluğu kredi olarak dağıtılmış. Enflasyon yaratmaması imkânsız bu durumda… Tabii enflasyon sepetiyle oynanmadıkça…
Yılsonunda 139 milyar lira açık vermesi hedeflenen bütçe, Merkez Bankası'nın kârını ve yedek akçelerini iç ettikleri halde ilk 6 ayda 109 milyar lira açık verdi!
Önümüzdeki altı ay için 30 milyar liralık limitleri kaldı. Muhtemelen onun büyük bölümü de temmuz ayında harcandı! Bütçe açığı demek yeterli olmaz, bu bütçe yarığı!
★★★
Her şeyden önce artık dövizinin yeterli olmadığını kabul edip faizlerdeki ve kurlardaki baskıyı yumuşatacaksın. Ya faizleri artıracaksın ya kurları yukarı taşıyacaksın.
Bunun işe yaraması için de eline kılıcı alıp Ayasofya'nın yolunu tutacaksın… İşin aslı kılıç hafif gelir, kucağına kullanamadığımız S-400'lerden birini oturtacaksın duaya öyle başlayacaksın… Belki ekonomiyi toparlarsın!
