Çocuk soruyor: Baba, dananın kellesi, kuzu kellesinden büyük müdür? Evet evladım. Peki baba, dananın dili, kuzunun dilinden büyük müdür? Evet evladım. Peki, dananın budu da mı kuzu budundan büyüktür? Evet evladım. Yoksa dana işkembesi de, kuzu işkembesinden büyüktür? Evet evladım.
Meraklı çocuk sormaya devam ediyor. Dananın kalbi de kuzunun kalbinden büyük müdür? Evet evladım. Ya böbrekleri baba? Dananın böbreği de kuzunun böbreğinden büyük müdür? Tabii evladım. Peki niye dananın her organı, kuzununkinden büyük? Baba cevap veriyor. Çünkü dana, kuzudan büyüktür. Bir dananın ağırlığı ortalama 400, besili bir kuzu ise 40 kilodur. Türdeş iki hayvanın gövde büyüklükleri bu kadar farklıysa, gövdelerini oluşturan benzer organların da farklı ağırlıkta olması cebirsel bir bağlantıdır.
Her organ için aynı oranda olmasa da toplam ağılıklarının oransal farkı parçalar için de geçerlidir. Bunu teker teker sormaya gerek yok evladım.
MİLLİ GELİRİ YÜKSEK ÜLKEDE BİREYSEL GELİRLER DE YÜKSEKTİR
AKP, iktisadi gerçekleri burkmakta ne kadar utanmaz ve usanmazsa, muhalefet de ters istikamette zırvalamakta aynı derecede ısrarcıdır. Türkiye'de maaş ve ücretlerin Avrupa'ya göre ne kadar düşük olduğunu vurgulamak için cari döviz kuru üzerinden “nominal” TL gelirler dolara dönüştürülür. Aynı yöntemle hesaplanırsa, 2020'de Türkiye'de kişi başına düşen GSYH (milli gelir diye okuyun) 8500 dolardır.
Maaşların kıyaslandığı ülkelerde kişi başına düşen GSYH (bin dolar olarak) ise şöyledir. İsviçre 84, ABD 63, Katar 63, Finlandiya 48, Almanya 46, Belçika 45, İsrail 44, İngiltere ve Japonya 40, İspanya 27, Güney Kıbrıs 27, Yunanistan 18, Çin 10.5, Bulgaristan 9.5, İran 7.5, Irak ve Ürdün 4, Mısır 3.5, Afganistan 0.6.
NE KADAR MİLLİ GELİR O KADAR MAAŞ
Yoruma girmeden önce hemen söyleyeyim. Yukarıda yer alan “kişi başına milli gelir” farkları, ülkeler arasındaki nispi refah farkını göstermez. Doğru kıyaslama “SGP” yani Satınalma Gücü Paritesi'ne göre hesaplanan kişi başına milli gelirle yapılır.
SGP'ye göre yapılan karşılaştırmalar, ülkeler arasında sanıldığı kadar yüksek refah farkı olmadığını göstermektedir. Türkiye'de gelir dağılımı adaletsizliği olduğu yadsınamaz. Bunun üç sebebi vardır. Birincisi, yolsuzluklar; ikincisi kamu kaynaklı rantlar, üçüncüsü de TL'nin gerçek para olmamasıdır.
Bu sorun, devlet maaşlara zam yapsın ve herkese iş versin demekle çözülemez. Hatta bu yola gidilirse, enflasyon patlayacağı için adaletsizlik daha da artar. Gelelim sayısal analize: Eğer Türkiye'de öğretmen maaşları (dolar cinsinden) İsviçre'nin 10'da biri, Amerika'nın 7.5'ta biri, Almanya'nın 5.3'te biri kadar ise, öğretmenlerimizin milli gelirden aldığı pay adil demektir.
Eğer oranlar, bunlardan daha büyükse, öğretmen maaşları nispi olarak düşük, eğer küçükse, öğretmen maaşları nispi olarak yüksek demektir. Aynı yöntemle maaşının düşük olduğundan yakınan subaylar, profesörler, yargıçlar, vergi dairesi müdürleri, fabrika işçileri, polisler ve emekliler de kendileri için bu hesabı yapabilirler.
Son söz: Milli gelir artmadan, milletin geliri artmaz.
