Top
Ege Cansen

Ege Cansen

cansen@sozcum.com

03/07/2022

Ani durma

Türkiye ekonomisinin, bu sonbaharda aniden duracağı veya buna yakın bir çöküntü yaşayacağını öngören iktisatçılar var. Ben, buna pek ihtimal vermiyorum. Ama söylenenlere de boş veremiyorum. Çünkü bu senaryodan bahsedenler içinde, yılların piyasa iktisatçıları ve hocaları  var. “Ani durma”dan (İngilizcesi sudden stop) bahsedenler somut olarak ne kastediyor diye düşündüm. Netice itibarıyla ben de 60 yıldır Türkiye ve dünya ekonomilerini izleyen ve yorumlayan bir kişiyim. Bu “aniden durma” denen olay geçmişte de cereyan etmiş ki; “sudden stop” diye bir deyim oluşmuş. Öyleyse benim bilgi dağarımda da bu “şeyin” bir tanımı olmalıdır. Mesela doğada timsah diye bir canlı olmasaydı, timsah diye bir kelime de olmazdı. Ya da timsah sözcüğü bambaşka bir anlama gelirdi. “Sudden stop”u düşünmeye başlayınca aklıma bir darbe hikayesi geldi. Tanımı azz sonra!

BAK BAKALIM YETERLİ DÖVİZ VAR MI?

Malum, bizim askeri veya sivil zinde kuvvetlerimiz içinde, ülkeyi, işbaşındaki “kötü” iktidardan kurtarmak için, onu bir darbeyle devirmekten başka çare yoktur diye düşünenler hep olmuştur. Bugün de vardır sanıyorum. Bunların  sonuncusu İslamist FETÖ'dür. FETÖ, evleviyetle kendisini tasfiye etmeye çalışan laik orduyu içten fethe çalıştı. Sonra döndü bu fetihte kendisine en büyük müzahareti gösteren İslamist AKP'yi devirmeye kalkıştı. Ne mutlu ki; bu girişim şu veya bu sebeple akim kaldı. Yoksa halimiz dumandı. Rivayete göre yine böyle bir “devrim/darbe” girişimi öncesinde devrim konseyi başkanı, mali işlerden sorumlu başkan yardımcısına “Savaşta zamanlama çok önemlidir. Bakın bakalım, Merkez Bankası'nda yeterli döviz var mı?” diye emir vermiş. Cevap “yeterli döviz yok” olunca cunta, darbeyi ertelemiş.

12 EYLÜL ERTELENMİŞ BİR DARBE MİDİR?

Akreditif transferlerinin 18 ay sonra yapıldığı için ithalatın çifte finansmanla yani karaborsa dövizle yapıldığı, tefeci bankerlerin ve yabancı bankaların fahiş faizle Türk bankalarında kur garantili Dövize Çevrilebilir Mevduat yaptığı,  elektriğin programlı olarak  günde 4 saat kesildiği, fuel-oil, mazot ve kömür sıkıntısı yüzünden fabrikaların durakladığı, evlerde kaloriferlerin yanmadığı, hemen her malın ancak karaborsadan tedarik edildiği, benzinin karneye bağlandığı, anarşinin ülkede kol gezdiği 1979 sonbaharında Ecevit baştayken darbe yapılacakmış. Rivayete göre, MB'de yeterli döviz olmadığı için ertelenmiş. Planlanan darbe 24 Ocak İstikrar Paketi ile döviz sıkıntısı ortadan kalktıktan  sonra  12 Eylül 1980'de Demirel baştayken yapılmışmış.

DÖVİZ BİTMEDEN, EKONOMİ ANİDEN DURMAZ

Türkiye veya herhangi bir ülkede döviz bitmeden yani dış ödemelerde ülke acze düşmeden (default etmeden) ekonomi aniden durmaz. Sadece aniden durma değil, enflasyon da aniden yükselmez. Ben, AKP'nin bu gerçeğin bilincinde olduğunu sanıyorum. Bu yüzden AKP, taze döviz bulmak için papazı tavlamak şartsa “oruç bile bozabilir”. Muhalefet de döviz işini sağlama (IMF ile diye okuyun) bağlamadan iktidara gelmeye çalışmasın. Bağladı ise onu da şimdiden açıklasın. Sakın ha, MB faizini %14'ten, %75'e çıkarınca, Türkiye'ye oluk oluk sıcak döviz akacağını bu yolla döviz açığı meselesini çözeceklerini sanmasın. Bu çok naif bir düşüncedir.

Son söz: Kısa vadeli çözüm, uzun vadeli sorundur.

Yazıyı Paylaş

Google +

Whatsapp

Yazarın Diğer Yazıları