Profesyonel sporcular iş hukuku bakımından ‘hizmet gören işçi’... Ligler koronavirüs yüzünden ertelendi. Bu mücbir sebep. Şimdi işverenleri olan kulüpler ücret ödemeyebilir
İhsan Amca iyi bir sporsever. Aslında en çok futbolu seviyor, ama sevgili Zeynep Teyze’nin ısrarı ile şimdi basketbol ve voleybol da izliyor, milli maç olunca diğer spor dallarına da ilgisi artıyor.
İhsan Amca da, Zeynep Teyze de 65 yaş üstü olduklarından bir aydır evlerinde sokağa çıkma yasağına harfiyen uyuyorlar. Sağlıkları iyi. Dedi ki İhsan Amca: “Hocam, evdeki spor kanallarında eski maçları da zevkle izliyorum, ama sonucunu bildiğim müsabakaları izlemek o kadar da zevk vermiyor. Neredeyse bütün dünyadaki ligler gibi bizdeki ligler de ertelendi. Ne olacak bu durum? ‘Meraktan soruyorum... Futbolculara ücretleri ödeniyor mu?” İşte yanıtlar İhsan Amca!
FUTBOLCULAR ‘İŞÇİ’DİR...
Futbolcu da işçi ama ne işçi! Dünyada patronundan çok daha fazla kazanan tek işçi! Hiçbir işçi, işvereninden fazla para kazanamaz. Futbolcular, basketbolcular hariç. Profesyonel sporcular, ki çoğunluğu futbolcudur, iş hukuku bakımından ‘hizmet gören işçi’ sıfatındadırlar.
İşsizlik Fonu bile var
Çünkü bütün hukukçular, profesyonel sporcular ile kulüpleri arasındaki sözleşmenin hukuki niteliğini Türk Borçlar Kanunu md 393’teki hizmet sözleşmesi olarak kabul ederler.
O halde, profesyonel futbolcu işçi, spor kulübü ise işverenidir. Ancak önceden belirteyim ki, 4857 sayılı İş Kanunu sporcular hakkında uygulanmıyor, 4’üncü madde açıkça böyle söylüyor. Yani sporcular İş Kanunu’na göre ne yıllık izin hükümlerinden yararlanabilir, ne de fazla mesai ücreti gibi haklardan yararlanabilir.
Kısaca söyleyeyim İhsan Amcacığım, profesyonel sporcular, sosyal sigortalara tabi, hatta işsizlik fonundan bile yararlanabilecek durumda olan ama İş Kanunu’na tabi olmayan işçilerdir.
İZLENECEK EN DOĞRU YOL...
Kanaatimce koronavirüs salgınıyla birlikte izlenebilecek en doğru yol, spor kulüplerinin sporcularına ödediği ücrette hakkaniyete uygun indirim yapmaları.
Menfaat ve adalet
Çünkü, spor kulüplerine yükletilecek kusur bulunmayan hallerde, sporcular edimlerini yerine getirmedikçe tam ücrete hak kazanmazlar.
Nihayetinde hukuki çözüm, liglerin ertelendiği, maçların yapılamadığı dönemler için profesyonel sporcu maaşlarında hakkaniyete uygun bir indirim yapılmasıdır.
Hakkaniyet ile kasıt ise, sporcuların aldığı sezonluk ücrette, liglerin ertelenme süresine oranla uygun bir indirim. Tam ücret ödenirse, sadece işveren konumundaki spor kulüpleri aleyhine ve sporcular lehine bir yorum yapılmış olur ki, menfaatler dengesinde adalet ilkesi buna engeldir.
ÜCRET İNSİN Mİ, ÖDEME DURSUN MU?
İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile kapatılan 149.382 işyerleri ile başta futbol, basketbol ve voleybol gibi spor müsabakaları ertelenmiş kulüpler arasında fiilen bir fark yok.
Zorlayıcı sebeplerle, mücbir sebeplerle kapatılan iş yerlerindeki işçilere İş Kanunu’nun 40’ıncı maddesi gereği bir hafta yarım ücret ödenir. Yani İş Kanunu, ‘Eğer işçi mücbir sebeplerle çalışamıyorsa, ilk bir haftalık ücretinde yüzde 50 indirim yapılır’ diyor. Kime diyor? Asgari ücretle çalışan, patronundan çok çok az kananan işçiyi korumak için öyle diyor.
Kanun ne diyor?
Peki, profesyonel sporcular asgari ücretle mi çalışıyor? Elbette hayır! O yüzden profesyonel sporcular için İş Kanunu’nun 40. maddesindeki bir haftalık yarım ücret hakkı geçerli değil. Ne geçerli? Ücretin hiç ödenmemesi! Neden mi?
Çünkü profesyonel sporcuların tabi olduğu Türk Borçlar Kanunu’nun sadece 408’inci maddesi, işçiye iş görme edimini yerine getirmemesinin haklı olduğu zamanlarda bir ücret ödenmesine olanak sağlıyor. Üstelik ücrette hakkaniyete göre bir indirim yapılarak...
Mücbir sebep var
Oysa liglerimiz ertelendi. Futbolcular, basketbolcular, voleybolcular, kısaca bütün profesyonel sporcular iş görme edimleri olan lig maçlarını yapamıyorlar. Bunda ne spor kulüplerinin, ne de sporcuların kusuru var. Tamamen mücbir sebep.
Ligler ertelendiği sürece işveren konumundaki spor kulüplerinin ücret ödememe hakları var. İşçinin ücrete hak kazanması için ya hizmet sözleşmesindeki edimini ifa etmesi, ya da ifaya hazır olmasına rağmen işverenin işçiye ifa olanağı vermemesi gerekir. Ligler tatil olduğu için işveren spor kulüpleri sporcularına maç oynama olanağı veremiyor ki...
YARIN: ERTELENEN MAÇLAR, KOMBİNELER VE SPONSORLUK
