Çatışmalar elbette yaşanacak; önemli olan nasıl baş edileceği. Bırakın, çocuğunuz, kendi sorununu kendisi çözsün

Çocukların sosyalleşmeye başladığı ilk ortam okul. Anaokulundan itibaren çocuklar hem birbirleriyle hem de öğretmenleri ile sürekli iletişim halinde; zaman zaman da çatışmalar yaşıyorlar. Sezin Okulları Rehberlik Koordinatörü psikolog İlknur Karabel ile okul çatışmasını konuştuk.
1 Çocukların çatışması normal mi?
Günlük yaşamda çatışma doğal ve kaçınılmaz. Ne var ki doğru biçimde ele alındığında, bunlar bir çocuk için gelişme, olgunlaşma, öğrenme ve daha sonra yaşayabileceği çatışmalar için referans oluşturma açısından birer fırsat.
2 Çocuklar çatışmayı nasıl çözer?
Ya çözemezler ya da yıkıcı yöntemlerle çözmeye çalışırlar. Çocuklar kişiler arası çatışmayla nasıl baş edeceklerini bilmediği ve onlara doğru çatışma çözme yöntemleri öğretilmediği için genellikle ya şiddet kullanır ya da çatışmadan kaçınırlar.
3 Hangi yaş dönemlerinde ne tür
çatışmalar yaşanıyor?
Çocuklar, sosyalleşmenin gerçek anlamda başladığı ilkokul öncesi dönemde daha çok oyun malzemeleri, materyal, arkadaş ve öğretmen ilgisini paylaşmada sorun yaşarlar. İlkokul çağındaysa grup içinde kabul görme, başarı, liderlik ve en sevdiği arkadaşını paylaşma gibi konularda anlaşamazlar.
4 Ergenlik dönemi akran çatışması
açısından riskli mi?
Evet çünkü bu dönemde çocuklar büyüme ile birlikte başkalarının düşüncelerine ve dışardan nasıl göründüklerine dair daha hassas bir sürece girer.
5 Çocukları çatışmadan uzak
tutmak doğru bir yaklaşım mı?
Onları çatışmadan, problemlerden uzak tuttuğumuz zaman çocukların sorun ve çatışma çözme becerilerini maalesef geliştiremiyoruz. “Sorun yaşamasınlar” diye onları hayatın kaçınılmaz olgularından uzak tutmaya çalıştığımız ölçüde, bunlarla baş etme becerilerinin gelişmesini engellediğimizi unutmamalıyız.
6 Akran anlaşmazlığında anne
baba taraf olmalı mı?
Böyle yapılırsa çocuğa sorunu kendisinin çözemeyeceği yönünde bir alt mesaj verilmiş olur. Ayrıca yetişkinler yaşananlara sadece olaya göre değil, kendi yaşanmışlıkları ve geçmiş deneyimlerine göre baktıkları için sorunu olduğundan farklı düşünüp, ona göre davranabilirler. Yaşanan çatışmanın türüne göre öncelikle çocuğun düşündüğü çözüm yollarını öğrenip uygulaması için cesaretlendirmek ve süreci takip etmek en doğru yöntem olabilir.
7 Anne babalar çatışma durumunda
ne yapmalı?
Çatışma çözme becerisi, öğrenilebilen ve çocuklara öğretilmesi gereken bir beceridir. Öncelikle karşısındakini dinleme ve empati kurma önemlidir. Çocuklarımıza kendi istek ve duygularını uygun bir dille ifade etmesini ve karşısındakini de aynı şekilde anlamaya çalışmasını öğretmeliyiz.
8 Okullar ne yapabilir?
Yapıcı çatışma çözme yollarının ilkokuldan itibaren programlı bir şekilde öğretilmesi yararlı olur. Duyguları ifade etme ve anlama, kendisini karşısındaki yerine koyarak düşünebilme ve her iki tarafın da kendini iyi hissedeceği bir yol bulabilme gibi becerilerin okul yıllarında çocuklara kazandırılması şart.
9 Çatışmayla zorbalık nasıl ayırt edilir?
Öncelikle zorbalıkta taraflar arasında bir güç dengesizliği olur. Ayrıca çatışmalar anlık anlaşmazlıklardan kaynaklanır; zorbalıkta ise süreklilik söz konusu. Çatışmada iki taraf da birbirine tepki verir. Zorbalıkta ise bir tarafın üstünde baskı kurulur. Çatışmada taraflar sorunu çözmek için çaba harcar ve yaşananlardan dolayı pişmanlık duyarlar. Zorbalıkta ise kişi sorunu çözmek için çaba harcamadığı gibi yaptıklarından da hiçbir pişmanlık duymaz.
10 Çocuklara bu durumda nasıl davranmalı?
Öncelikle çatışmanın doğru yönetilebilirse her iki tarafa da katkı verebileceği akılda tutulmalı. Çocuklara 6 adımda çatışmadan sorunlarını çözebileceği anlatılmalı. Şöyle ki:
-Kızgınsa sakinleşmeye çalışmalı.
-Sakinleşince karşıdakine ne istediğini ve ne hissettiğini nedenleriyle anlatmalı.
-Olaya bir de karşı açıdan bakmalı.
-Problemin ne olduğu birlikte belirlenmeli.
-Çözümler de birlikte geliştirilmeli.
-İki tarafın da mutlu olacağı çözüm seçilmeli.