Dün küresel piyasalar karıştı. 2 Eylül’de başlayan fiyat düzeltmeleri teknoloji şirketleri öncülüğünde ve yumuşaktı. Dün ise dünyanın hemen her tarafına yayılan ve tüm borsaları kapsayan bir satış vardı. ABD borsaları yüzde 2.5, Avrupa borsaları yüzde 3.2, tüm dünya borsaları yüzde 1.8 değer kaybetti.

ABD 10 yıllık faizleri de yükseldi ve yüzde 0.69’a kadar çıktı. Brent petrolün düşüşü yüzde 2.5’i buldu. Altın yüzde 2 değer kaybetti. Dolar Endeksi yüzde 1’e yakın değerlendi. Gelişen ve gelişmiş ekonomi paraları dolar karşısında değer kaybetti. Elbette gelişmelerden Türkiye de payını aldı.

HAFTA SONU BİRİKMESİ

-Küresel piyasalar için pazartesileri iki günlük hafta sonu gelişmelerinin etkisiyle daha oynak hareket ediyor. Piyasalar yükselirken de, düşerken de bu etkiyi görüyoruz. Piyasa hareketleri haftanın ilk gününde her iki yönlü daha büyük oluyor.

-Bu kez hafta sonu birikenler ise sayıca biraz fazla ama tek başlarına orta ölçekli gelişmelerdi.

KARA PARA SORUŞTURMASI

-Borsalardaki düşüşe de öncülük eden bankacılık sektöründeki sert satışların iki nedeni vardı. Biri Çin’in HSBC’ye yaptırım ihtimali, diğeri de ABD Hazinesi’nin aynı bankanın da içinde olduğu dünyanın önde gelen bankalarına kara para soruşturması ve ceza kesme ihtimalinin ortaya çıkmasıydı.

YARGIÇ KRİZİ, PİYASA İLİŞKİSİ

-ABD Anayasa Mahkemesi’nin ölen kıdemli üyesi yerine Başkan Trump’ın seçimi beklemeden muhafazakar bir yargıcı atamak için hemen harekete geçti. Adayın bugün açıklanması ve Senato’da çoğunlukta olan Cumhuriyetçiler tarafından onaylanması bekleniyor.

-Ancak Demokratlar cephesi seçime çok kısa bir süre kaldığından, beklenmesi gerektiğini ve içtihatların bu yönde olduğunu savunuyor. Seçime yapılacak itirazları da karara bağlayacak Anayasa Mahkemesi’ne bu dönemde atama yapma kritik bir önem taşıyabilir.

-Hatta Başkan Trump’ın atamayı hemen yapmak istemesini, seçimin çok zor geçeceğine, itirazlar olabileceğine ve hemen 4 Kasım’da sonuçların açıklanamayacağına yorumlayanlar var. Risk iştahını azaltan bir gelişme.

-Ekonomistler ise atamanın Senato tarafından onaylanmasının iki taraf arasında gerilimi artacağını, bunun İkinci Mali Destek paketini geciktireceğini tahmin ediyorlar. Yargıç atamasının piyasayla ilişkisi de, dört gözle beklenen paketle ilgili.

AVRUPA’DA İKİNCİ DALGA KORKUSU

-Avrupa borsalarındaki satışlarda, banka soruşturmaları yanında pandemide ikinci dalga korkusu da etkili oldu. İngiltere’nin yeniden sokağa çıkma yasağı ilan etmeye hazırlanması, Fransa ve İspanya’da yeni vaka sayılarının mart ayındaki tepe noktasının da üzerine yükselmesi, Avrupa’da ikinci dalga korkusunu besliyor.

TİCARET SAVAŞI TİK TOK DİYOR

-ABD’nin Çin’e karşı açtığı ticaret savaşı küresel ekonominin ve piyasaların kalıcı risklerinden biri. Bu çerçevede Çinli teknoloji şirketi Tik Tok’un ABD faaliyetlerinin ABD’li şirketlere zorunlu satışı, geçen hafta itibariyle tamamlanmış gibiydi. Haftaya ise işin yeniden yukarı sürüldüğüne yönelik haberler ve Trump’ın tehditleri ile girdik. Dünkü piyasa bozulmasında bunun belli bir payı var.

OYUNU BIRAKIP NE YAPACAKLAR?

-Küresel piyasaları bozan ve risk alma iştahını azaltan orta ölçekli çok neden var.

-Ancak çok güçlü piyasa destekleyicileri de devrede. Küresel likidite hiç olmadığı kadar bol, faiz oranları tarihte görülmediği kadar düşük, merkez bankaları ve hükümetlerin akla hayale gelmeyen teşvikleri ve destek paketleri devam ediyor. Piyasalar oyunu bırakıp da ne yapacak?

-Bu nedenlerden dolayı küresel piyasalar için, “Artık bitti, bu son” demenin erken olduğunu tahmin ediyoruz.