Dün açıklanan eylül ayı konut satışları üç rekoru birden kırdı.
1-Şimdiye kadarki en yüksek aylık satış Eylül 2019’da gerçekleşti. 146.903 adetlik satış yüzde 15.3’lük artışından yanında Ekim 2018’deki 146.536’dan 367 daha fazla. Geçen ekim vergi teşviklerinin bitim ayıydı.
2-İpotekli yani kredili konut satışları önceki eylül ayına göre yüzde 410 arttı ve 57.811’e çıktı. Bundan önceki en yüksek satış 50.424 adet ile Mart 2017 ayına aitti. İpotekli satışlar konut satışlarındaki artışın temel nedeni.
3-İkinci el konut satışları da 95.510 adetle rekor kırdı ve önceki eylül ayına göre yüzde 42.3 arttı. Daha önceki en yüksek satış ise Mart 2017’de 72.547 adetle gerçekleşti.
3 AYDA DİPTEN ZİRVEYE
-İlk el konut satışları ise eylülde yüzde 14.393 gerileyerek geçmiş aylara paralel bir seyir gösterdi. Yabancılara satışlar da geriledi.
-Aylık konut satışları haziran ayında 61 bine kadar gerilemiş ve 2012 sonrasının en düşük rakamına inmişken, eylül ayında 147 bine yükseldi ve tüm zamanların rekoru kırıldı. Bir anlamda ölü piyasa dirildi.
EN BÜYÜK ROL PARANIN
-Burada en önemli rolü de para oynuyor.
Para konut piyasasını para iki kanaldan pozitif etkilemeye başladı.
-Bu kanallardan biri konut kredi faizlerinin 2017 yılı ile birlikte 2013 sonrasının en düşük düzeyine inmesidir. Aylık yüzde 0.99 veya yıllık yüzde 12 ile konut kredisi kullandırılmaya başlandı. Faiz düşüşü Ağustos ortasında gerçekleşti ve halen konut kredi faizleri yıllık yüzde 12-13 bandında bulunuyor.
-Aylık yüzde 1’in altına inen düzeyi ile konut kredisi kullanmak cazip. Faiz oranı aynı zamanda diğer kredi faizlerinden açık ara düşük, hatta mevduat faizlerinden de düşük. Bir tüketici kredisi olması nedeniyle konut kredi faizleri kullandırıldıktan sonra bankalar tarafından yükseltme yönünde değiştirilemiyor.
KONUT KREDİSİ 9.5 MİLYAR ARTTI
-Konut kredi stoku 16 Ağustos’ta 178.4 milyar liraya kadar inmişken o tarihten sonra sürekli bir artışla 4 Ekim’de 187.9 milyar liraya yükseldi. 1.5 ayda 9.5 milyar lira arttı. Yarattığı sonuç ise eylül ayında kredili konut satışlarında patlama yaşanması oldu.
-Çek, senet, peşin para ile yapılan diğer satışların eylül ayında yüzde 23.8 gerilemesine karşılık toplam konut satışlarını yüzde 15.3’e taşıyan da ipotekli satışlar oldu. Bu durumları açıklayan deyimin de adı “Paranın gözünü seveyim” dir.
KONUT FİYATLARI REEL OLARAK DÜŞÜYOR
-Paranın konut piyasasını çalıştırdığı ikinci kanal ise fiyatlar üzerinden gerçekleşti. Yine dün TCMB tarafından açıklanan ağustos ayı Konut Fiyat Endeksi’ne göre yeni konutlar son bir yılda yüzde 6.01, ikinci el konutlar yüzde 4.02 arttı. Enflasyonla karşılaştırınca aslında her iki fiyatta da reel anlamda gerileme var.
- Alımlar ise fiyatı daha çok düşen taraftan başlamış. Maliyet artışlarından dolayı reel fiyat düşüşü ilk el konutta daha az olmuş.
ASKERİ HAREKAT HIZ KESTİRİR Mİ?
-Bir yanda fiyatlardaki düşüş diğer yanda paranın maliyetindeki azalma durgun olan konut piyasasını hareketlendirdi. Kredi kullanımları ile konut satışlarındaki artışın da sürmesi beklenebilir.
-Ancak Suriye’ye askeri harekat ve İstanbul’un küçük ölçekli sarsıntılar geçirmesi konut piyasasında başlayan canlanmanın hızını kesici etki yapabilir. Bu etkiyi de ekim rakamları ile birlikte göreceğiz.
