Tatile giden sevgilinin geri dönmesinin istendiği zamanı ifade eden Alpay’ın “Eylül’de gel” şarkısındaki sözler sanayi üretimi için gerçek oldu. Tam bir yıllık gerilemenin ardından sanayi üretimi eylül ayında yeniden canlanma eğilimine girdi.

Dün açıklanan TÜİK verisine göre sanayi üretimi eylülde takvim etkisinden arındırılmış yıllık bazda yüzde 3.4 arttı. 2018’in ağustos ayından sonra üretim ilk kez pozitife döndü ve bitişikte TÜİK’in grafiğinden göründüğü gibi, geniş (V) şeklinde bir toparlanma gösterdi.

YATIRIMLAR MI ARTIYOR NE?

-Geçen yılın eylülünde başlayan gerileme aralık ayında yüzde 9.9’a ulaşarak dip yaptı. Geçen yılın eylül ayında başlayan daralma bu eylülde büyümeye dönüştü.

-Eylülde sanayi  üretiminin bir yılın ardından sonra ilk kez artması ilk önemli ve pozitif gelişmeydi.

-İkinci önemli gelişme de sermaye yani yatırım malları üretiminin yüzde 6.9 ile toplam sanayi üretiminin iki katına çıkmasıdır. Bu kalemdeki üretim artışı ekonomide yatırımların canlanmakta olduğunun bir göstergesi olabilir.

TEKNOLOJİK ÜRETİM ARTIŞI % 74

-Eylüldeki üçüncü önemli gelişme ise yüksek teknolojik üretim artışının her şeyin önüne geçmesidir. Bu yılın mayıs ayından sonra ikinci en yüksek oranlı artış yüzde 51.1 eylülde gerçekleşti.

-Belirtelim ki sanayi üretimi geçen yıl daralırken teknolojik üretim hız kesmemiş. Bu yılki rekor artışın geçen yılki yüksek artışlarının üzerine gelmesi de işin bir başka değerli yanı.

-Nedir bu yüksek teknolojik üretim denirse bitişikteki tablo bir fikir verebilir. “Bilgisayar, elektronik ve optik” başlığıyla savunma sanayisini de içine alan üretim kalemi eylül yüzde 73.7 gibi yüksek bir oranda büyüdü.

3. ÇEYREK POZİTİF BÜYÜYEBİLİR

-Eylüldeki artış yılın üçüncü çeyreğindeki sanayi üretimini ortalama bazda pozitife çekmeye yetmedi. Bu çeyrekte sanayi üretimi yüzde 0.4 daralma gösterdi.

-Üretimdeki bu düzelmenin yılın üçüncü çeyrek büyümesini pozitife döndürme ihtimali olabilir. Çünkü tarım üretimi bu yıl iyi gidiyor ve hasat mevsimi üçüncü çeyrekte.

-Tarımın yanında turizm de üçüncü çeyrekte iyi bir sezon yaşadı.

-Bu iki sektörün etkisinde büyüme üçüncü çeyrekten itibaren pozitife dönmüş olabilir.

KONUT VE OTODA DA CANLANMA

-Ardından içinde bulunduğumuz son çeyrekte üretim artışının devamının geldiğini söylemek mümkün.

Bunun en somut göstergesi de ithalatın artmaya başlamasıdır. İthalat 15 ayın ardından ağustosta yüzde1.5, eylülde yüzde 1 büyüdü. Ekimdeki büyümesi ise yüzde 10.8’e çıktı.

-Konut sektöründe ise düşen faizlerin tetiklediği ikinci el alımlar söz konusu. Konut kredileri 2.5 ayda 12 milyar lira arttı.

-Otomobil ise 1.5 yılın ardından yıl sonu kampanyalarının etkisiyle yok satmaya başladı.

VİZENİN VADESİ KISA

-Yılın son çeyreğinin baz etkisi de büyümeye güçlü bir destek verecek. Çünkü geçen yılın son çeyreğinde ekonomi yüzde 2.8 daralmıştı. Daralmanın üzerine büyüme kolay olacak.

-Kasım ortası itibariyle son çeyreği yarıladık. Ekim ayında Suriye harekatı belirsizlik yarattı ve moralleri bozarak birkaç haftalığına tüketim ve yatırımları baskıladı.

-Son ABD ziyareti bu kayıpları kısmen telafi edebilir. Piyasalar ABD’den vize almasına aldı da, bu vize uzun vadeli değildir. Geçerlilik süresi NATO Zirvesi’nin yapılacağı 3-4 Kasıma ya da en geç Nisan 2019’la sınırlı olabilir.