Top
Abdurrahman Yıldırım

Abdurrahman Yıldırım

ayildirim@htgazete.com.tr

15/03/2019

Sanayi ihracatı ithalatı nasıl geçti?

Sanayi üretimi ekonominin en önemli göstergelerinden biri. Sonuçta üretim varsa ihracat, ticaret, taşıma, depolama, sigorta, istihdam kısaca hizmetler de var. Ocak ayında sanayi üretimi önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7.3 azalırken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış halde yüzde 1 arttı. Arındırılmış endeksteki pozitif gelişme acaba üretimde kıpırdanma başladı mı sorusunu gündeme getirdi. Arka arkaya beş aylık daralmanın ardından gelen tek aylık rakamla büyümeye dönüldüğü kestiriminde bulunmak için erken. Kaldı ki yıllık bazda sanayi üretimi halen geriliyor.

CANLANMA İÇİN HENÜZ ERKEN

-Sanayi üretimine daha geniş bir perspektiften bakmak için ilgili diğer verileri geçen yılın ocak ayından bu yılın ocak ayına derledik. 12 veri ile tabloya bakınca canlanma için erken olacağı kanaatine vardık.

-Çünkü iç pazar daralıyor. Ocaktan ocağa meydana gelen değişim çok net. 12 verinin 10‘unda trend negatif gelişiyor. Şubat başında açıklanan İSO Satınalma Endeksi zaten ocak üretimindeki daralmayı önceden haber etmişti. Ancak endeksin mart başında açıklanan şubat verisi de henüz umut vermiyor.

-Yurtiçine satışları azalan sanayi üretimine tek yol olarak ihracatı zorlamak kalıyor. Bunu da yapıyor. Ocak ayında toplam sanayi ürünü ihracatı TÜİK verileriyle yüzde 7 arttı. Zaten 12 veri içinde pozitif gelişen tek veri de bu.

STOKLARI ERTTİK

-Hatta sanayi kesimi iç pazardan öylesine umudunu kesmiş ki, aramalı ithalatını keskin bir şekilde azaltmış. TÜİK verilerine göre ocak ayında toplam imalat sanayi ithalatı 5.8 milyar dolarlık azalmayla yüzde 33.7 küçüldü. İmalat sanayi ihracatının ithalatını karşılama oranı da yüzde 107.9 gibi bir rakama ulaştı. 2018 yılının ocak ayında bu oran yüzde 66.8 idi. Bir yıl içinde 41.1 puanlık artış kaydedildi.

-İlk bakışta çok olumlu bir gelişme gibi görünebilir. Ancak üretimin ithalata bağımlı yapısında henüz bir değişiklik olmadı. Olmakta olan, üretimin var olan hammadde ve aramalı stoklarının tamamiyle tüketilerek sürdürülmesidir. Yeni sipariş ve zorunluluk yoksa ithalat yapılmıyor.

-Bu nedenle çok ender görülen bir durumla sanayinin ithal ettiğinden daha fazla ihraç ettiği bir tablo ile karşılaştık ocak ayında. Ancak bu durum sürdürülebilir değil. Stoktakiler tamamen eritildiğinde ithalatta normale dönüş ve dolayısıyla asgari bir artış başlayacak.

İÇ PAZAR SIKIŞIK

-Neden tamamen stokların kullanılması yoluna gidildiği ise bir yandan maliyetlerle ilgili bir durumdur ama öte yandan da belirsizlik döneminin aşılmasıyla ilgilidir. Beklenen yerel seçimler ve bu seçimler sonrasında hükümetin ekonomideki yol haritasıdır.

-Ekonomik ortamın zorluğunun ve seçim sonrası döneme hazırlığın da sonucu olarak çek ve senetlerin ödenmesinde ciddi aksamalar görülüyor. Ocak ayı itibariyle karşılıksız işlemi yapıldıktan sonra ödenenlerin de düşülmesiyle ulaşılan net karşılıksız çek tutarı rekor bir artışla yüzde 140.3 büyüdü. 1.366 milyon lira olan net karşılıksız çek tutarı bu ocak ayında 3.282 milyon liraya ulaştı.

-Benzer bir durum senetlerde de yaşanıyor. Protesto edilen senetlerin tutarı 1.238 milyon liradan 2.241 milyon liraya yükseldi ve yüzde 81 arttı.

DIŞ PAZAR DA SIKIŞIK

-Böyle bir ortamda elbette içeriye çekle senetle mal satılamaz. Sadece peşin para çalışır. Peşine de piyasa alışkın değil ve ancak zorunlu ihtiyaç malları için söz konusu olabilir.

-Sanayi ihracata tam anlamıyla yüklenmesine yüklenecek de, ana ihraç pazarı Avrupa’da işler kesat gidiyor. Büyüme bu yıl yüzde 1.9’den yüzde 1.1’e inecek. “Ayda yılda bir pazar onu da yağmur bozar” misali, Avrupa’nın durgunluğu da bizim ihracat atağımıza geldi çattı.

 

Yazıyı Paylaş

Google +

Whatsapp