Top
16/12/2012

Nazarbayev liderliğinde bağımsız Kazakistan...

16 Aralık tarihi Kazakistan Cumhuriyetinin 21. Bağımsızlık yıldönümü... Devlet yaşamında kısa sayılan bu süre içerisinde dost ve kardeş ülke Kazakistan'ın erkin bir güç olarak Avrasya coğrafyasındaki yükselişi, Türkiye başta olmak üzere Türk Dünyası açısından önemli bir kazanım olarak kabul edilebilir. Ancak Kazakistan'daki değişimin iyi kavranabilmesi için geçmişteki koşulların dikkatlice irdelenmesi gerekir. Öyle ki bağımsızlığın elde edildiği ilk yıllarda ülkenin koşulları karşısında direnmek ve geleceğe umutla bakmak giderek güçleşiyordu. Ekonomideki yaklaşık %50'lik daralma, sermaye yetersizliği, hiper enflasyon ve yüksek orandaki işsizlik, belirsizlik ve gelecek kaygısını derinleştirirken, yetersiz alt yapı ve geri kalmış teknolojik miras kısa vadede çözüm üretilmesini zorlaştırıyordu. Bununla birlikte iç çatışma ve sınır problemlerinin varlığı ülkedeki sosyal kaosu belirginleştiriyor ve her konuda varlığını hissettiren yaygın bir ideolojik boşluk görülüyordu. Bu zor koşullar altında uzmanların pek çoğu Kazakistan'ın bir devlet olarak yaşamını sürdüremeyeceğini ileri sürüyordu. Dünyanın 9. toprak büyüklüğüne sahip ülkesinde Kazaklar, nüfusun yaklaşık % 45'ine sahipti. Açıkçası Kazakistan bütünsel anlamda kapitalist sistemin acımasız yüzüyle baş başa kalmıştı.

Hedefleriyle büyüyen lider
İşte böyle bir ortamda ancak Karizmatik ve gerçek bir Lidere ihtiyaç vardı. O Lider Karaganda bölgesindeki bir fabrikada Metalurji mühendisi olarak çalışma hayatına atılan ve giriştiği siyaset sahnesinde kısa zamanda en tepeye yükselen Nursultan Nazarbayev'den başkası değildi. Nazarbayev henüz bağımsızlığın resmen ilan edilmediği bir dönemde 1989'da yapılan SSCB Milletvekillerinin 1.Kongresinde şu sözleri aktarıyordu: "Ülkeyi demokratikleşme yönündeki güzel sözlerin tatlı şerbetine boğulduğu ve ekmek için zengin Avrupa sofralarına dilenmeye itildiği bir politikayı kabul edemem. Kazakistan kimseye küçük kardeş, kimsenin yumuşak karnı olmayacak, kendi yolunda gidecektir." Cesaret ve risk alabilme özelliğini her fırsatta ortaya koyan Nazarbayev tüm koşullar oluştuğu halde halkının bir katliama maruz kalmaması adına bağımsızlık ilanı için en uygun zamanı kolluyordu. Aynı zamanda Öğrenen bir lider olan Nazarbayev, ülkenin geleceğine yön vermek için Singapur, G.Kore, Malezya ve Türkiye örneğinden esinleniyordu. Ekonomi, tarih, siyaset ve farklı bilimlerdeki bilgisini derinleştirerek ülkenin 2030 yılındaki portresini çizmeye hazırlanıyordu. Bu kapsamda ülkenin dış politika zeminini işbirliği, entegrasyon, istikrar ve barış üzerine oturtuyordu. Nitekim soğuk savaş döneminde dünyanın 4. Nükleer gücü olan Kazakistan Semipalatinsk üssünü Nazarbayev'in ani kararı ile kapatmak kararı alıyordu. Proaktif bir liderlik örneği sergileyen Nazarbayev, ekonomi ve sosyal yaşamda görülmesi muhtemel pek çok sorunu meydana gelmeden önleyebilme becerisini ortaya koyuyordu. Kazakistan'ın istikrarlı ve iç çatışma yaşanmadan ilerlemesinde Nazarbayev'in bu yönü son derece etkili oluyordu. Nursultan Nazarbayev aynı zamanda canlı organizmaların uyumunu simgeleyen bir kavram olarak yönetsel yaşama uyarlanan Simbiyotik liderlik örneği sergiliyordu. Neredeyse dünyanın bütün din ve milletlerini ülke topraklarında barış ve huzur içerisinde yaşatmayı başarıyor ve dünyanın süper güçlerinin dikkatini çekiyordu. Bu süreç çok açık biçimde Nazarbayev'in Vizyoner bir lider olarak dünya siyaset arenasındaki yerini pekiştiriyordu.

Nereden nereye

Bu süreç ve koşullar altında Nazarbayev liderliğinin tüm alanlarda sonuç verdiği görülmektedir. Son 10 yılda ortalama %9 büyüme kaydeden Kazakistan'da, kişi başına milli gelir 700'den 12 bin dolara yükselmiş ve ülkenin dış borcu sona ermiştir. Petrol ve doğalgaz başta olmak üzere ülkedeki yer altı kaynakları küresel dengeler çerçevesinde idare edilerek, yaklaşık 160 milyar dolarlık doğrudan dış yatırım Kazakistan topraklarına kazandırılmıştır. Bu çerçevede Hollanda, İsviçre, Fransa, İngiltere ve ABD en fazla yatırımı olan ülkelerdir. Kazakistan'ın en çok ihracat yaptığı ülke Çin, en fazla ithalat yaptığı ülke ise Rusya'dır. Ülkenin belki de en önemli ekonomik sorunu petrol dışı gelirlerin, üretim ve yeni istihdam yaratıcı alanlara yeterince kaydırılamaması ve göreli olarak karşılaşılan gelir dağılımındaki adaletsizliktir. Bu soruna yönelik olarak henüz istenilen sonuçlar elde edilememekle birlikte Yenilikçi Endüstriyel Kalkınma programı kabul edilmiştir. Ve Kazakistan dünyanın yatırım yapılabilir ülkeleri arasına sıçrarken, pek çok uluslar arası örgütte söz sahibi olmuş, 2010'da AGİT, 2012'de ise İİT'nin dönem başkanlığını yürütmüştür.

Almatı ve Astana 2017'de...

Diğer yandan dünyanın önemli uluslar arası organizasyonları arasında gösterilen EXPO 2017 Fuarının Kazakistan'ın başkenti Astana'da düzenlenmesi kararlaştırıldı. Uluslararası Sergiler Bürosu'nun 161 üyesiyle Paris'te yapılan gizli oylamada Kazakistan 103 oy alırken Belçika 44 oyda kaldı.
Bu organizasyon BDT ya da eski Sovyet ülkelerinde gerçekleştirilen en büyük fuar olma özelliği taşımaktadır. Bir diğer organizasyonda son olarak Erzurum'da düzenlenen 2017 Üniversitelerarası Kış Oyunları... Orta Asya'nın ekonomi, kültür ve turizm potansiyeli bakımından en önemli merkezlerinden birisi olan Almatı şehri bünyesine kazandırılan yeni tesislerle Uluslararası Üniversite Sporları Federasyonundan tam not almayı başardı. Her iki organizasyon sebebiyle ülkede yaklaşık 4 Milyar dolarlık bir ekonomik büyüklüğün meydana gelmesi beklenmektedir.
Nazarbayev tüm bu gayretlerle birlikte küresel nitelikli büyük inisiyatifleri ileri sürmüş, gerçekleştirmiş ve kendi ülkesini dünya ülkeleri arasında saygıdeğer bir konuma yükseltmiştir. Günümüzde dünyanın öncü liderleri çok önemli konularda Nazarbayev'le istişare etmekte ve Kazakistan'a saygıyla yaklaşmaktadır. Bu sebeple artık her yıl 1 Aralık günü Kazakistan'da 1.Kurucu Cumhurbaşkanı Günü olarak kutlanmaya başlanmıştır. Sonuç olarak Kazakistan'ın bu istikrarlı yükselişi devam ettiği müddetçe Avrasya bölgesinin ve Türk dünyasının en etkili ülkelerinden birisi olmaya devam edecektir.

Yazıyı Paylaş

Google +

Whatsapp