YÖK Başkanı Prof. Dr. Yusuf Ziya Özcan, Lisans Yerleştirme Sınavları'nda (LYS) "adaya özgü kitapçık uygulamasını farklı yapacaklarını" söylüyor. Soru kitapçıklarının adayla ilişkilendirilmeyeceğini ama herkese ait bir soru kitapçığı olacağını söylüyor.
Bunun anlamı nedir? Yani elinize gelen kitapçıkların üzerinde fotoğrafınız ve kimlik numaranız bulunmayacak. Ancak yine YGS'de olduğu gibi "farklı üretilmiş kitapçıklar" olacak. Bu durumda soruların ve şıkların yerleri değiştirilmiş farklı kitapçıklar ortadan kalkmış değil. Bu uygulama aynen sürecek. Değişiklik, fotoğrafların ve kimlik numaralarının kalkması. Böylece YÖK, "Kişinin adına kitapçık hazırlanınca, kişiye cevaplar da yollanır" iddiasını bu yolla çürütmüş olacak.
İyi de sorunun kaynağı kitapçıkların üzerinde adayların fotoğraflarının ve kimlik numaralarının olması değil ki. Sorun bu kadar çok sayıda kitapçık üretilmesiydi. Tek kitapçıktan bile 1.7 milyon kitapçık üretilmesinde başarısızlık yaşandı. Savcılık raporu da zaten bunun başarılamadığını ortaya koymuştu.
Ancak soru şıkları ve cevap anahtarları değiştirilmiş, "üzerlerinde ismi yazmasa da her aday için ayrı üretilmiş" soru kitapçıkları LYS'lerde kullanılırsa yaşanacak kaos tarifi imkânsız olacak.
Neden mi?
LYS'lerde sınavlar 5 ayrı oturum halinde yapılacak. Her sınavda tek bir sınav kitapçığı kullanılmayacak. Bazılarında 2, bazılarında 3 tane test kitapçığı var. Örneğin Matematik'te 2, Fen Bilimleri'nde 3, Edebiyat-Coğrafya'da 2, Sosyal Bilimler'de 3 ve Yabancı Dil'de 1 olmak üzere LYS'lerin tümünde 11 ayrı test kitapçığı kullanılacak. Lisans tercihi için de en az 2 sınava girilmesi gerektiği için, bir adaya en az 5 farklı kitapçık üretilmiş olacak.
LYS'ye başvuran aday sayısı 895 bin 89. Beş sınav için toplam başvuru sayısı 2 milyon 12 bin 297. Matematik Sınavı'na 623 bin 308 kişi girecek. Geometri ve matematik olmak üzere iki kitapçık verilecek. Yani sınava girenlere farklı kitapçık verilebilmesi için birbirinden farklı basılması gereken kitapçık sayısı 1 milyon 246 bin 616.
Edebiyat-Coğrafya Sınavı'na 678 bin 707 kişi girecek. Türk Dili ve Edebiyatı ile Coğrafya 1 testi kitapçıkları dağıtılacak. Bunların farklı olabilmesi için bu sınav için de 1 milyon 357 bin 414 farklı kitapçık basılması gerek.
Fizik, kimya ve biyoloji test kitaplarının verileceği Fen Bilimleri Sınavı'na ise 292 bin 836 kişi girecek. Bu sınav için 878 bin 508 farklı kitapçık basılması lazım. Sosyal Bilimler Sınavı'nda tarih, coğrafya-2 ve felsefe grubu testleri var. Sınava 376 bin 560 kişi girecek. Bu sınav için 1 milyon 129 bin 680 farklı kitapçık basılması lazım. Yabancı Dil Testi'nde tek kitapçık var. Aday sayısı 41 bin 516 olduğu için bu sayıda farklı kitapçık basılacak. Bu sayıları alt alta topladığımızda ortaya çıkan sayı 4 milyon 653 bin 734.
Bu sayı LYS'de "herkese ait soru kâğıdı" olabilmesi için basılması gereken kitapçık sayısı.
YGS'de tek kitapçıktan farklı kitapçıklar üretilirken sorun yaşanmışken LYS'de bu kadar kitapçık nasıl üretilecek?
Ya da LYS'de gerçekten kaç kitapçık üretilecek?
LYS'de kime hangi kitabın gideceği uygulamasına son verilmesi yani "adaya özgü kitapçık"tan vazgeçilmesi yalnızca endişelerin birini ortadan kaldırdı.
Ama eğitim bilimciler ile ölçme ve değerlendirme uzmanlarının eleştirileri bu durumda hâlâ sürüyor. Çünkü onlar soruların yerlerinin ve şıklarının rastgele değiştirildiği uygulamanın adil olmadığını ve eşitlik ilkesine aykırı olduğunu söylüyor.