Eğitim yatırımları, özellikle de üniversite için yapılan yatırımın karşılığının kaç yıl içinde geri döndüğü dünyada tartışılan konulardan biridir. Hatta ABD’de de öğrenciler “-100 bin dolardayım”, “80 bin dolardayım” derken derken aslında bankadan aldıkları krediyi anlatırlar. Türkiye’de ise eğitimin finansmanını aileler karşılar.

Özyeğin Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Erkut da üniversite eğitimi için harcanan paranın, öğrencilerin deyimiyle “Bababank”tan alınan 5 yıllık kredinin kaç yıl sonra ödeneceğini çıkardı. Parasını faizde tutmak yerine çocuğunun eğitimine harcayan baba; her şey yolunda gider, çocuğu zamanında mezun olur, işe girer ve enflasyona göre yılda yüzde 2 zam alır, maaşının da yüzde 40’ını bu borcunu kapatmak için kullanırsa yaptığı yatırımı en erken 18 yıl sonra geri alıyor. Bu süre, ödemenin oranına göre 31 yıla kadar da çıkabiliyor.

Erkut eğitimin finansmanı için ayrılan paranın yüzde 9 enflasyonla bankaya yatırılması üzerine kurulu hesaplamayı şöyle anlatıyor: 5 yıllık üniversitenin yıllık öğrenim ücreti 26 bin TL. Her yıl yüzde 7 enflasyona göre zamlanacak.

Yani “Bababank” her yıl çocuğuna enflasyonun yüzde 2’si üzerinde bir faizle borç verecek ve bu borcun geri ödenmesi için çocuğunun mezun olup işe girmesini bekleyecek. Bu varsayımlara göre ilk yıl için alınan 26 bin TL’lik borç, yıl sonunda 28 bin 480 TL olacak. Bu hesapla öğrenci mezun olduğunda Bababank’a 192 bin 814 TL borçlanacak.

Mezun olup hemen işe giren öğrenci Bababank’a borcunu şöyle ödeyecek: 2 bin 500 TL maaş alacak, yıllık maaş artışı enflasyonun 2 puan üzerinde olacak ve maaşının yüzde 40’nı Bababank’a verecek. Bu ödeme, ilk yıl kazandığı 30 bin TL’nin 12 bin TL’sinin Bababank’a ödenmesi şeklinde olacak.

Elbette bu arada Bababank’taki borç da yüzde 9 faizle çalışmaya devam edecek. Maaşının yüzde 40’ını Bababank’a bu şekilde ödeyen genç, 18 yıl sonra yani 40 yaşında borcunu bitirecek. Eğer bu borcu maaşının yüzde 30’u ile öderse borcunu 28 yılda, yüzde 20 oranla öderse de 31 yılda bitirmiş olacak. Elbette bunlar öğrenci zamanında mezun olur, iş bulur ve bu oranlarda zam alırsa ve ödeme yaparsa geçerli. Mezun olamaması ve iş bulamaması durumunda yatırımın hiç geri dönmeyeceğini de unutmamak gerekiyor.