GÜNLERDİR hem lise yöneticilerinden hem de üniversite çevrelerinden duyduklarım sürekli aynı soruyu sormama neden oluyor: "Bu pazarlıkları ve öğrencileri yanlış yönlendirenleri kim durduracak?"
Önce ilköğretim ve liselerde başlayan pazarlıklardan söz etmek istiyorum. Bu pazarlıkları birkaç yıl önce bazı okullar "transfer" adı altında başlattı. Devlet okullarında derece getireceği garanti "parlak" öğrenciler, ilköğretim 7. ve 8. sınıflardan özel okullara transfer edilmeye başlandı. Ücretsiz eğitimin yanı sıra yol, yemek ve harçlık transfer ücreti olarak verildi. Bu çocukların bulunmasında aracı öğretmenlere "komisyon ödendiğini" de hatırlatırım. Bir süre sonra pazarlıkları okulların yapmasına gerek kalmadı. Çünkü bazı veliler, derece yapmış çocuklarının ellerinden tutarak, okulları "Size gelirsek, bize ne verirsiniz?" diyerek dolaşmaya başladı. Velilerden sonra bütün öğretmenler üzerine alınmasınlar ama bu kez de "10 öğrenci ile birlikte gelirsem, bana ne vereceksiniz?" diyerek, toplu transferde komisyon pazarlığı yapan öğretmenler dönemine girildi.
Türkiye Özel Okullar Birliği Derneği Başkanı Cem Gülan okulların birbirinden öğrenci ve öğretmen transferlerinin "etik sınırlarını" aşması üzerine derneğin "etik kurallar" adı altında bir dizi kural koyduğunu ancak "Rekabet Kurulu'nun bunların uygulanmasını "haksız rekabet" diyerek, engellediğini anlatıyor: "Kurul, herkesin birbirinin öğrencisini ve öğretmenini almasını, öğretmenlerin pazarlık yapmasını normal görüyor" diyor.
Bir süredir üniversitelerde de benzer "pazarlıkların" olduğunu duyuyordum. Bazı öğrencilerin "A üniversitesi bana şunu verdi, siz daha fazla verirseniz size gelirim" diyerek, özellikle vakıf üniversitelerini dolaştıklarını birçok rektör dile getiriyordu. Ancak son duyduğum olay artık bu duruma "dur diyecek" birine gereksinim olduğunu gösteriyor. Çünkü bu gençlerin geleceğini etkileyen kararlara müdahale ediliyor. Tercih listesine okumak istediği bölümü ve üniversiteyi yazmak isteyen öğrenciye bazı rehber öğretmenler, "Sen o bölümde okuyabilecek kapasitede değilsin, o üniversite sana uymaz, A üniversitesi daha uygun" ya da "O üniversite marka ama hocalarını şu üniversite transfer etti" diyerek emekli olmuş hocalarını alan başka üniversiteleri tercih listesine yazıyor. Böylece öğrenci okumak istediği üniversiteyi ve bölümünü değiştiriyor.
Bir üniversite yöneticisi ise yollayacağı öğrenci sayısına karşılık komisyon verilmesini teklif eden rehber öğretmenlerden söz ederken, bazı öğretmenler de "tercih listesine kendi üniversitelerini yazmalarına karşılık" tatil, komisyon gibi ödüller teklif eden üniversitelerin olduğunu söylüyor.
En büyük sıkıntıyı ve haksız rekabeti bu pazarlıklara bulaşmayanlar yaşıyor. Türkiye Özel Okullar Birliği Derneği Başkanı Gülan, "Şaşıracak bir şey yok, bu iş dershanelerde başladı, ilköğretime ve liselere yayıldı, oradan da üniversiteye geçti" diyor olsa da eğitimde sahip çıkılması gereken etik kuralların olduğunu hatırlatmak istiyorum.
